Hoe werken filterbacteriën en waarom zijn ze belangrijk?

In eerder verschenen artikelen over de stikstofkringloop en als belangrijkste onderdeel daarvan het nitrificatieproces hebben we gezien dat bacteriën blijkbaar een cruciale rol vervullen in onze biologische filters. Deze uiterst nuttige, noeste werkers zeuren nooit, maar stellen wel enkele eisen aan de arbeidsomstandigheden.

Wat doen bacteriën in de vijver?

De bacteriën in ons biologische filter verzorgen de omzetting van het uiterst giftige ammoniak (en ammonium) via het gevaarlijke nitriet naar het vrijwel onschuldige nitraat. Deze bacteriën zijn (chemo)autotroof. Dit betekent dat ze in staat zijn om energie te halen uit het oxideren (verbranden) van anorganische stoffen (zoals ammoniak en nitriet) door deze om te zetten in stoffen die door organismen weer kunnen worden gebruikt als voedingstoffen. Nitraat bijvoorbeeld is een belangrijke voedingsbron voor planten en zit ook in kunstmest en dergelijke. Autotrofe bacteriën zijn als het ware de recyclers van onze planeet en vervullen hiermee (net als groene planten die foto-autotroof zijn) een belangrijke functie.

Wat zijn de ideale omstandigheden voor vijverbacteriën?

Om hun werk optimaal te kunnen doen, hebben de filterbacteriën een bescheiden aantal wensen. Wees niet bevreesd. Ze komen via het kraanwater gratis in dienst, werken 24 uur per dag en staan niet maandelijks te protesteren op het Malieveld. Als goede werkgever dient u echter wel te zorgen voor de juiste arbeidsomstandigjheden:

• Voldoende aanhechtingsoppervlakte in de vorm van substraat (kaldnes, beads, matten enzovoort) in uw biologische filter.
• Voldoende zuurstof (minimaal 7 milligram per liter) in het water.
• Voldoende CO2 (voor opbouw van de bacterie).
• Stabiliteit in de vorm van pH (tussen 7.0 en 9.0) KH (tussen 3 en 10 graden DH)
• Temperatuur (in warmer water werken de bacteriën harder)
• Voedingstoffen (in de vorm van ammonia)
• Donker (autotrofe bacteriën houden niet van licht)
• Voldoende doorstroming, waardoor de afvalstoffen vanuit de vijver snel richting filter worden gebracht.

Hoe kan ik de groei van vijverbacteriën bevorderen?

De hoeveelheid nitrificerende bacteriën is afhankelijk van de door u als vijvermanager gecreëerde omstandigheden. Deze hoeveelheid bacteriën is normaliter afgestemd op het voedselaanbod in de vorm van door de vissen uitgescheiden afvalstoffen. De populatie heeft tijd nodig om zich qua grootte aan te passen aan veranderende omstandigheden. Plotselinge veranderingen, zoals bijvoorbeeld het bijplaatsen van vissen of het gebruik van schadelijke medicatie kunnen voor een tekort aan bacteriën zorgen, waardoor ammoniak en nitriet gevaarlijk hoog kunnen oplopen. Herstel en groei van een populatie bacteriën vergt nu eenmaal tijd. Het is dus zaak om veranderingen zo gelijkmatig als mogelijk te laten verlopen. Hierdoor gunt u uw workforce tijd om zich aan de veranderende omstandigheden aan te passen, zonder dat dit leidt tot gevaarlijke waterwaardes.

Hoe vaak bacteriën toevoegen aan de vijver?

Bij de opstart van een nieuwe vijver, tijdens onderhoud of het toevoegen van vissen kan je wat extra bacteriën toevoegen aan je vijver. De meeste bacteriën overleven de winter niet maar starten zelf in het voorjaar wel weer op. Om ze een extra zetje te geven kun je wat bacteriën toevoegen.  

Wat zijn de beste vijverbacterieen?

Als je opzoek bent naar bacteriën om een specifiek probleem op te lossen of een totaalpakket wilt kom je al snel uit bij de lijn vijverbacterieen van het merk Secret. 

Auteur: Joop van Tol (www.koitoday.nl)