Parasieten (Costia)

Costia is één der meest gevreesde parasieten dat leeft ten koste van onze koi. Het kan zich ongelooflijk snel voortplanten (door middel van celdeling) en daardoor een ware plaag vormen, die je bestand flink kan uitdunnen als er geen adequate actie wordt ondernomen.

Beschrijving

Costia is een protozo (ook wel oerdiertje genoemd). Dit is een ééncellig, dierlijk organisme. Costia kent twee “families”, Ichtyobodo necatrix en Ichtyobodo pyriformis. Ichtyobodo necatrix komt veel vaker voor dan Ichtyobodo pyriformis. Het onderscheid tussen de twee families is voor ons echter niet zo van belang, daar de uiterlijke kenmerken en de bestrijding vrijwel gelijk zijn. Een protozo kan onderverdeeld worden in een drietal categorieën; Celiaten, Flagellaten, en Sporoza. Costia valt in de categorie flagellaten. Een flagellaat is een (meestal kommavormig) protozo met één of meer flagellen (zweepdraden) die voor voortbeweging en/of aanhechting en/of voedselopname dienen. Costia heeft vier flagellen, waarvan één paar lang is en één paar kort. Het lange paar dient eerst voor voortstuwing en later voor vasthechting, het korte paar dient voor voedselopname

Kenmerken

Costia is een ectoparasiet, die dus aan de buitenkant van de koi parasiteert. Dit kan zowel de huid als de kieuwen betreffen. Kenmerkend bij Costia is dat de vis als verdediging tegen een aanval overmatig slijm gaat produceren en hierdoor een wat wittige uitstraling krijgt, die vooral goed te zien is op een donkere ondergrond. De vis wordt lusteloos en gaat vaak op de bodem van de vijver liggen of hangt scheef in het water (“kopstaan”). In een ver gevorderd stadium van infectie kunnen rafelige vinnen en wonden ontstaan. Als de kieuwen flink vol zitten kenmerkt zich dit door een moeizame ademhaling van de vis en veelvuldig luchthappen. Soms ontstaan witte, eeltachtige plekken, daar waar de huid sterk is aangetast.

Diagnose

De diagnose kan worden gesteld door het maken van een huidafstijkje. Costia is met name in het gebied rond de slijmhuid, vanaf 100x vergroting (liever 200x), te herkennen. Het is een erg kleine parasiet (15-20 micron) en daardoor moeilijk onder de microscoop vindbaar voor het ongeoefende oog. Het wordt daardoor vaak over het hoofd gezien tijdens een microscopisch onderzoek van de slijmhuid. Gebruik niet teveel slijmhuid voor je preparaat, want costia is niet herkenbaar met de slijmhuid als achtergrond. Juist in de vrije gebieden rond de slijmpropjes is Costia zichtbaar en kenmerkt zich door de typische voortbeweging. De parasiet draait namelijk om zijn as tijdens het zwemmen. Costia is dan ook alleen herkenbaar in het vrijzwemmende stadium, in het vastgehechte stadium gaat hij op in de achtergrond.

Behandeling

Eerst identificeren en oplossen van de primaire oorzaak (waterkwaliteit, stress enzovoort). Doe je dit niet, dan doe je aan symptoombestrijding en is het wachten op de volgende plaag. Vaak wordt voor de bestrijding Formaline gebruikt (al dan niet in een zogenaamde FMC mix met andere middelen), echter formeel doet u dit op aangeven van een dierenarts. Volg zijn/haar instructies en/of die op de gebruiksaanwijzing zijn vermeld, nauwgezet. U heeft te maken met giftige, schadelijke middelen! Met een controle-afstrijkje, na afloop van de kuur kunt u vaststellen of de behandeling succesvol is geweest.

Auteur: Joop van Tol (www.koitoday.nl)