Parasieten: Saprolegnia (Schimmel)

Schimmels zijn plantaardige, meercellige organismes zonder chlorofyl (bladgroen). Schimmels kunnen niet in de eigen voedselbehoefte voorzien met behulp van fotosynthese, zoals groene planten dat wel kunnen. Hierdoor zijn ze gedoemd om op een andere manier in de voedselvoorziening te voorzien. Dit gebeurt door stoffen te onttrekken aan andere organismes zoals planten of dieren.

Ziekteverwekkende schimmels

Een aantal schimmels kunnen mens en dier ziek maken. Toch zullen we ook enige sympathie voor bepaalde schimmels op moeten kunnen brengen. Denk maar eens aan de schimmel “penicilium” waarmee Alexander Fleming een ware medische revolutie veroorzaakte. De antibiotica werden ontdekt en penicilline heeft vele levens gered. Daarnaast zijn er natuurlijk eetbare schimmels als paddenstoelen en de schimmel in bepaalde kazen. In dit artikel ligt de nadruk op Saprolegnia, een schimmel die uitwendig kan voorkomen op vissen. Er zijn nog een aantal andere schimmelsoorten die het leven van vissen zuur kunnen maken, Branchiomyces bijvoorbeeld die kieuwrot kan veroorzaken of Dermocystidium die zich voordoen als een soort cystes en helemaal niet aan ons traditionele schimmelbeeld (draderig, watachtig) voldoen. Die behandelen we misschien nog eens een andere keer.

Saprolegnia

Deze schimmelsoort gedijt tussen de 3 en de 33 graden Celsius en kan zich eigenlijk alleen vestigen op plekken waar de beschermende huid van de vis beschadigd is. Op een gezonde huid krijgt deze schimmel geen kans. Saprolegnia heeft de nare eigenschap dat het een wond lang kan openhouden. Ze gebruikt hiervoor enzymen die het wondweefsel zacht houden ter bevordering van de opname van voedsel. Immers, zolang er een wond is heeft de schimmel bestaansrecht. Saprolegnia is dus een secundaire aandoening, waarbij de primaire aandoening de wond op de vis betreft.

Herkennen

Saprolegnia is in principe op het oog te herkennen. Het zijn witte, pluizige, watachtige plekken. Toch ontstaat weleens verwarring met klokdiertjes, die een zelfde beeld kunnen veroorzaken. Het is daarom raadzaam om altijd even onder de microscoop te controleren of het echt schimmel betreft en daarbij te zoeken naar de typische schimmeldraden. Gebruik een vergroting van 100x tot 200x

Behandelen

Het alleen bestrijden van de schimmel heeft daarom weinig nut, als niet tegelijkertijd de oorzaak wordt aangepakt. Het schoonmaken en afsealen van de wond voorkomt dat de schimmel zich opnieuw kan huisvesten op de vis. Daarnaast kan een middel tegen schimmel worden gebruikt. 

Auteur: Joop van Tol (www.koitoday.nl)